PSİKOSOSYAL PROGRAMLAR
Bireysel Çalışma Yöntemi; Kendisiyle, birbiriyle ve bulundukları çevredeki koşullarla ilişkilerinde güçlüğü olan kişilerin psikolojik ve sosyal fonksiyonlarını destekleyen bir yöntemdir.
Grup Çalışma Yöntemi; Küçük insan gurupları yoluyla bireyde ve çevrede arzulanan değişimleri yaparak bireyin gereksinimlerinin karşılanması ve sorunlarının çözülmesine yardım etme sürecini içine alan bir yöntemdir. Hükümlü tutuklulara yönelik olarak geliştirilen psiko sosyal serviste görevli uygulayıcı eğitimini alan psikolog ve sosyal çalışmacılar tarafından uygulanan Davranış Programları aşağıdadır.
Salıverilme Öncesi Mahkum Gelişim Programı: Program, şartlı tahliyeleri yaklaşan hükümlülere yönelik olarak hazırlanmıştır ve 10 oturumdan oluşmaktadır. Her oturum 90 dakika sürecek şekilde tasarlanmıştır. Program sırasıyla; iletişim becerileri, sorun çözme, müzakere becerileri, karar verme, aile ve arkadaşlarla ilişkiler kurma, yapılandırılmış faaliyetler ve stres yönetimi, haklar, sorumluluklar ve sosyal yardımlar ve gelecek planlaması oturumlarından oluşmaktadır. Tüm oturumlar hükümlülerin yeni beceriler edinmeye başlamasına ve mevcut becerilerini geliştirmelerine olanak sağlamaktadır. Program başarılı bir salıverilme için hükümlülerin hangi becerilere ihtiyacı olduğu ile ilgili araştırmalara dayanmaktadır ve bu becerilerin edinilmesi ile ilgili olarak bilişsel davranışsal bir yaklaşım kullanılmaktadır. Yeniden suç işlemenin önlenmesi ve hayat planlaması gibi konular tüm oturumların odağını oluşturmaktadır.
İntihar ve Kendine Zarar Verme Konusunda Farkındalık Programı: Ceza infaz kurumlarında intiharın önlenmesi ve intihar vakalarına yaklaşım konularında personelin bilgilendirilmesi, farkındalığın artırılması ve bu konularda müdahalede bulunacak kişilere yönelik ekip çalışmasını geliştirmeye yönelik hazırlanmış bir yaklaşım modelidir. Kurum personeline yönelik hazırlanmış ve 11 bölümden oluşan bir programdır. Programın içeriği Risk Değerlendirme, Bakım ve Gözetim, Ekip Çalışması, Vaka Değerlendirmeleri, Vakaya İlk Müdahale konularından oluşmaktadır.
Öfke Kontrolü Programı: Bu grup çalışması programı 2 şer saatlik 10 oturumdan oluşmaktadır. Öfke Kontrolüne giriş niteliği taşıyan bu program, Bilişsel Davranışçı Yaklaşım temeline göre hazırlanmıştır. Programın Amaçları; Katılımcıları öfkelenmelerine yol açan süreçler ve kendi davranışlarını izleme ihtiyacı konusunda bilinçlendirmek. Katılımcıları öfkeyi kontrol etme ihtiyacı konusunda eğitmek ve bu eğitimin yararlarını göstermek. Öfke kontrol tekniklerini geliştirmek. Programda öfkenin aşamaları, öfkenin fiziki belirtileri, problem çözme, kendini sakinleştirici ifadeler, kendini ortaya koyma, grup baskısı, özgüven ve yakın ilişkilerde öfke gibi konular üzerinde durulur. Program öfkenin başarılı bir şekilde kontrol edilmesinin kişiye getireceği kazançlar üzerinde durur. Bu program sadece hükümlüler için değil öfkesini kontrol etmekte zorlanan herkese uygulanabilecek bir program olmaktadır. Öfkeyi kontrol etmenin bastırmak olmadığı, kişinin öfkesinin anlık değil aşamalı bir süreçten geçerek oluştuğu ve eğer bu süreçler fark edilir ve etkili tekniklerle müdahale edilirse öfkenin yıkıcı sonuçları ile karşılaşılmayacağı konuları üzerinde durulmaktadır. Program oturumlara başlamadan önce ön test ve program sonrasında son test uygulamaları ile ölçülmekte ve geri bildirimler alınmaktadır.
Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Programı: 4 hafta boyunca düzenlenecek ve yaklaşık 1,5 saat süren 16 oturumdan oluşan bir programdır. Bu program Bilişsel-Davranışçı Terapi ile Zararın En Aza İndirilmesini hedefleyen bir modelde hazırlanmıştır. Programın amacı madde kullanan kişileri tedavi etmek değil, tedaviye yönlendirilmeleri konusunda farkındalık oluşturmaktır. Madde kullanımı ve bununla ilgili suçlara karışan hükümlüler ile çalışmalar yapılması planlanmakta ve madde kullanım zararları ve zararın en aza indirilmesi becerileri üzerinde çalışılmasına odaklanmaktadır. Program oturumları 3 başlık altında değerlendirilebilir.
ARDEF (Araştırma Değerlendirme Formu): Hükümlü ve tutukluların kuruma kabulünden tahliyelerine kadar geçen sürede ceza infaz kurumlarında risk değerlendirmesini de içine alan, hükümlülere yönelik tüm çalışmaların bütünsel ve nitelikli yürütülmesi amacıyla kapsamlı, ölçme-değerlendirme ve denetlemeyi de içinde barındıran Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sistemi (BİSİS) geliştirilmiştir. Söz konusu sistem; risk değerlendirme aracı olan araştırma değerlendirme formu (ARDEF) ile bireysel risklerin ve ihtiyaçların değerlendirilmesine, her hükümlü/tutuklunun biyolojik-psikolojik ve sosyal özelliklerini öne çıkaran ve buna uygun yaklaşımların geliştirilmesine, kişiye özel rehabilitasyon programının uygulanmasına olanak sağlamaktadır. BİSİS içerisinde yer alan ARDEF aracılığıyla belirlenen programlar arasındaki; Yapılandırılmış Ruhsal Değerlendirme ve Müdahale Programı (YARDIM) kapsamında geliştirilen Ruhsal Sorunlara Bireysel Müdahale Uygulama Rehberi ile ceza infaz kurumlarında görevli tüm psikolog ve sosyal çalışmacılara yönelik eğitimler düzenlenmiş ve ceza infaz kurumlarında en sık karşılaşılan 26 farklı ruhsal ve davranışsal sorun ile ilgili bireysel müdahale programı ile bilgiler aktarılmıştır.